Janus

Waarom Janus?

De methode is vernoemd naar de Romeinse god met de twee gezichten. Eén gezicht kijkt naar achteren, naar het verleden, en het andere naar de toekomst. Dat is precies wat Janus doet: denkpatronen en levenswijzen van vroeger achterhalen én terugkoppelen naar vandaag en morgen. Dat doen we op een activerende manier: rollenspellen, alternatieve werkvormen zoals hoekenwerk, begeleid zelfstandig werken … We gaan dus verder dan vraagjes oplossen bij teksten, Janus laat de leerlingen de geschiedenis beleven. 

Diabolo

Janus bestaat uit een leerwerkboek per jaar. Elk leerwerkboek is opgebouwd volgens het Diabolo-principe dat de doorlooptijd verdeelt in fases:

  Ontdekken (intro)

De leerlingen situeren een vraagstelling in het historisch referentiekader en leggen de relatie tussen verleden, heden en toekomst. In de eerste graad gebeurt dat aan de hand van een stripverhaal (Gestript), in de tweede en derde graad aan de hand van een aantal bronnen (Fenestra).

  Onderwijzen (midden)

• Bronnenonderzoek: 

Janus leert leerlingen kritisch nadenken over bronnen en maakt hen attent op het onderscheid tussen een bron en een werk, primaire en secundaire bronnen, geschreven en ongeschreven bronnen … In het Janusje-van-Alles vinden de leerlingen een uitgebreid stappenplan om bronnen te onderzoeken aan de hand van een aantal kritische vragen. Doorheen het leerwerkboek krijgen de leerlingen hier oefeningen op, zodat ze zich het bronnenonderzoek eigen maken. 

• Historische redenering: 

In Janus leren we de leerlingen heel expliciet historisch redeneren. We leggen de nadruk op het benoemen van oorzaak, gevolg en verband en laten hen nadenken over de continuïteit, verandering en gelijktijdigheid. 

• Kern: 

Deze leertekst vat de feitenkennis van het hoofdstuk samen: de te kennen leerstof. De kern biedt de leerlingen een duidelijke houvast. In de tekst kunnen ze makkelijk markeren en noteren, een belangrijke stap bij het leren leren. 

• Historisch speur- en denkwerk: 

De conceptuele en procedurele kennis wordt ingeoefend dankzij het historisch speur- en denkwerk. Deze opdrachten geven leerlingen de kans om de historische (feiten)kennis en historische vaardigheden te bundelen in een opdracht. 

 Toepassen (outro) 

Per deel voorziet Janus een uitdagende transferopdracht waarin de leerlingen hun innovatiedenken, communicatievaardigheden en creativiteit oefenen en combineren met het historisch inzicht dat ze in dat hoofdstuk verworven hebben. Op Polpo bieden we telkens verschillende opties aan voor een transferopdracht. 

Spiraalaanpak

De hoofdstukken bouwen telkens verder op de eerder verworven kennis en vaardigheden. Zo krijgen leerlingen heel geregeld en heel consequent de nodige leerkansen om bronnen te analyseren en het historische redeneren in te oefenen. Dankzij deze spiraalaanpak herhalen de leerlingen automatisch de leerstof en kan de leerkracht ook vroeger evalueren, remediëren en differentiëren. 

Functioneel schrijven

Leerlingen noteren bij Janus enkel als dat bijdraagt tot de verwerking van de leerstof. Zo benutten ze de kostbare tijd, die ze anders gebruiken om te pennen, volledig om mee te redeneren, te discussiëren en te argumenteren. 

Janus biedt digitaal mogelijkheden tot differentiatie op Polpo:  

• Differentiatie op interesse: leerlingen krijgen verbredende opdrachten als aanvulling bij het basismateriaal. 
• Differentiatie op niveau: leerlingen krijgen zowel moeilijker als makkelijker tekstmateriaal om te remediëren en te verdiepen.

Janus voorziet een uitgebreid aanbod aan voorbeeldvragen aan de hand waarvan de leerkracht zowel toetsen als examens kan opstellen.  

Digitaal op Polpo

• Digitale oefeningen 
• Differentiatiemateriaal  
• Jaarplan 
• Concordantielijst 
• Handleiding per hoofdstuk 
• Bordboek 
• Evaluatiemateriaal (voorbeeldvragen) 
• Algemene visie en opbouw van Janus 

Op papier

• Leerwerkboek 
• Janusje-van-alles: een stevige kaart bij elk leerwerkboek die leerlingen houvast biedt bij zelfstandig werk (bevat verschillende domeinen met uitleg en een stappenplan om bronnen te ontleden) 

Het materiaal van Janus volgt de timing van de hervorming:  

• Janus 1: beschikbaar
• Janus 2: beschikbaar
• Janus 3: beschikbaar
• Janus 4: beschikbaar
• Janus 5: zomer 2023
• Janus 6: zomer 2024 

Elk leerwerkboek behandelt een specifieke periode: 

• Janus 1: prehistorie en het oude Nabije Oosten
• Janus 2: klassieke Oudheid
• Janus 3: middeleeuwen
• Janus 4: vroegmoderne tijd
• Janus 5: moderne tijd
• Janus 6: hedendaagse tijd